Proces usamodzielniania pełnoletnich wychowanków opuszczających rodziny zastępcze oraz placówki opiekuńczo-wychowawcze. Pełnoletni wychowankowie objęci pomocą na podstawie przepisów ustawy z dnia 09 czerwca 2011 roku o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej ( DZ. U. z 2020r. poz. 821oraz z 2021r. poz.159, poz. 1006).
Osobie opuszczającej, po osiągnięciu pełnoletności, rodzinę zastępczą, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną, zwanej dalej „osobą usamodzielnianą”, w przypadku gdy umieszczenie w pieczy zastępczej nastąpiło na podstawie orzeczenia sądu:
a) przyznaje się pomoc:
• na kontynuowanie nauki,
• na usamodzielnienie,
• na zagospodarowanie,
b) udziela się pomocy w uzyskaniu:
• odpowiednich warunków mieszkaniowych,
• zatrudnienia.
Zapewnia się pomoc prawną i psychologiczną. Pomoc na kontynuowanie nauki, na usamodzielnienie oraz zagospodarowanie jest przyznawana osobie usamodzielnianej, która przebywała w pieczy zastępczej przez okres co najmniej:
• 3 lat – w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną;
• roku – w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo-wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-terapeutyczną. Pomoc na kontynuowanie nauki, usamodzielnienie i na zagospodarowanie jest przyznawana lub udzielana na wniosek osoby usamodzielnianej.
• Wniosek o przyznanie pomocy na kontynuowanie nauki i pomocy na usamodzielnienie osoba usamodzielniana składa w powiecie właściwym ze względu na miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w pieczy zastępczej.
• Wniosek o przyznanie pomocy na zagospodarowanie oraz o udzielenie pomocy w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych lub w uzyskaniu zatrudnienia składa się w powiecie właściwym ze względu na miejsce osiedlenia się osoby usamodzielnianej. W przypadku cudzoziemców wniosek składa się w powiecie właściwym ze względu na miejsce pobytu osoby usamodzielnianej.
Pomoc na usamodzielnienie oraz pomoc na zagospodarowanie jest przyznawana osobie usamodzielnianej, której dochód miesięczny nie przekracza kwoty 1200 zł .
W przypadku gdy dochód miesięczny osoby usamodzielnianej przekracza kwotę 1 200 zł, można przyznać pomoc na usamodzielnienie lub pomoc na zagospodarowanie, jeżeli jest to uzasadnione jej sytuacją mieszkaniową, dochodową, majątkową lub osobistą.
Ustalając dochód osoby usamodzielnianej uwzględnia się sumę dochodów tej osoby, jej małżonka oraz dzieci pozostających na jej utrzymaniu, podzieloną przez liczbę tych osób.
Ustalając dochód osoby usamodzielnianej uwzględnia się dochody, o których mowa w ustawie z dnia 28 listopada 2003 r. o świadczeniach rodzinnych, uzyskane w miesiącu poprzedzającym miesiąc złożenia wniosku.
POMOC NA KONTYNUOWANIE NAUKI:
Pomoc na kontynuowanie nauki jest przyznawana na czas trwania roku szkolnego i roku akademickiego. Pomoc, o której mowa przyznaje się na czas nauki do czasu jej ukończenia, nie dłużej jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 25 lat.
Pomoc na kontynuowanie nauki przyznaje się osobie usamodzielnianej, jeżeli kontynuuje naukę:
• w szkole,
• w zakładzie kształcenia nauczycieli,
• w uczelni,
• na kursach, jeśli ich ukończenie jest zgodne z indywidualnym programem usamodzielnienia,
• u pracodawcy w celu przygotowania zawodowego.
Wysokość pomocy wynosi nie mniej niż 566 zł miesięcznie.
POMOC NA USAMODZIELNIENIE:
Wysokość pomocy na usamodzielnienie wynosi:
• w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą spokrewnioną
• nie mniej niż 3730 zł, jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres co najmniej 3 lat;
• w przypadku osoby usamodzielnianej opuszczającej rodzinę zastępczą niezawodową, rodzinę zastępczą zawodową, rodzinny dom dziecka, placówkę opiekuńczo – wychowawczą lub regionalną placówkę opiekuńczo-wychowawczą:
• nie mniej niż 7458 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres powyżej 3 lat,
• nie mniej niż 3730 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres od 2 do 3 lat,
• nie mniej niż 1865 zł – jeżeli przebywała w pieczy zastępczej przez okres poniżej 2 lat, nie krócej jednak niż przez okres roku.
Pomoc na usamodzielnienie może zostać wypłacona, w zależności od ustaleń indywidualnego programu usamodzielniania, jednorazowo lub w ratach, nie później jednak niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26 roku życia.
POMOC NA ZAGOSPODAROWANIE
Pomoc na zagospodarowanie jest wypłacana jednorazowo, nie później niż do ukończenia przez osobę usamodzielnianą 26 roku życia, w wysokości nie niższej niż 1695 zł, a w przypadku osoby legitymującej się orzeczeniem o umiarkowanym albo znacznym stopniu niepełnosprawności w wysokości nie niższej niż 3390 zł. Pomoc na zagospodarowanie może być przyznana w formie rzeczowej.
INDYWIDUALNY PROGRAM USAMODZIELNIENIA
Warunkiem przyznania pomocy jest zobowiązanie osoby usamodzielnianej do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, opracowanego wspólnie z opiekunem usamodzielnienia, zatwierdzonego przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. W realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia wspiera opiekun usamodzielnienia, którym może być, po wyrażeniu zgody, jedno z rodziców zastępczych, dyrektor
placówki, pracownik socjalny powiatowego centrum pomocy rodzinie, wychowawca, psycholog lub pracownik socjalny placówki opiekuńczo-wychowawczej, domu pomocy społecznej, schroniska dla nieletnich, zakładu poprawczego, specjalnego ośrodka szkolno-wychowawczego, młodzieżowego ośrodka wychowawczego lub inna osoba wskazana przez osobę usamodzielnianą. Indywidualny program usamodzielnienia przygotowuje osoba usamodzielniana wraz z opiekunem usamodzielnienia przy współpracy właściwego do przyznania pomocy powiatowego centrum pomocy rodzinie co najmniej na miesiąc przed osiągnięciem pełnoletniości, biorąc pod uwagę sposób i formy:
• współdziałania i wspierania osoby usamodzielnianej w kontaktach z rodziną i środowiskiem,
• uzyskania wykształcenia zgodnego z możliwościami i aspiracjami osoby usamodzielnianej,
• pomoc w ustaleniu uprawnień do ubezpieczenia zdrowotnego,
• osiedlenia się osoby usamodzielnianej w powiecie innym niż miejsce zamieszkania przed umieszczeniem w placówce lub rodzinie zastępczej,
• pomoc w uzyskaniu odpowiednich warunków mieszkaniowych,
• podjęcia zatrudnienia,
• pomocy w uzyskaniu przysługujących świadczeń.
• Przygotowując indywidualny program usamodzielnienia osoba usamodzielniana uwzględnia w nim plan podejmowanych działań wynikających z programu oraz terminy ich realizacji. Indywidualny program usamodzielnienia staje się podstawą przyznania świadczeń na usamodzielnienie z datą podpisania go przez osobę usamodzielnianą, opiekuna usamodzielnienia oraz kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie. Zmiany w indywidualnym programie usamodzielnienia może dokonać osoba usamodzielniana wspólnie z opiekunem usamodzielnienia w przypadku zmiany sytuacji życiowej tej osoby. Zmiany programu wymagają zatwierdzenia przez kierownika powiatowego centrum pomocy rodzinie.
Do zadań opiekuna usamodzielnienia należy:
• zapoznanie się z dokumentacją i drogą życiową osoby usamodzielnianej,
• opracowanie wspólnie z osobą usamodzielnianą indywidualnego programu usamodzielnienia,
• ocena realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia oraz jego modyfikowanie,
• współpraca z rodziną osoby usamodzielnianej oraz ze środowiskiem lokalnym, zwłaszcza ze szkołą i gminą,
• opiniowanie wniosku o pomoc pieniężną na usamodzielnienie i pomoc pieniężną na kontynuowanie nauki.
PRAWA I OBOWIĄZKI OSÓB USAMODZIELNIANYCH
Pełnoletni wychowanek rodziny zastępczej lub placówki opiekuńczo- wychowawczej może lecz nie musi przystąpić do realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia. Tylko wychowankowie przystępujący do programu mogą ubiegać się o przyznanie pomocy pieniężnej. Świadczenia pieniężne nie są pomocą obligatoryjną, o ich przyznanie wychowanek ubiega się poprzez złożenie wniosku w sprawie przyznania danej formy, który winien być zaopiniowany przez opiekuna usamodzielnienia.
Wychowanek pomimo osiągnięcia pełnoletniości może pozostać w rodzinie zastępczej lub placówce opiekuńczo-wychowawczej do czasu ukończenia nauki w szkole, którą rozpoczął przed osiągnięciem pełnoletniości.
Prawa wychowanków:
• pełnoletni wychowanek opuszczający rodzinę zastępczą lub placówkę opiekuńczo-wychowawczą, a deklarujący wolę realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia ma prawo ubiegać się o świadczenia pieniężne przysługujące osobom usamodzielnianym.
• uzyskania wszelkich szczegółowych informacji o formach współpracy i zakresie wsparcia ze strony opiekuna usamodzielnienia i pracownika socjalnego prowadzącego Jego sprawę. Ma prawo uzyskania wsparcia i pomocy ze strony powiatowego centrum pomocy rodzinie w rozwiązaniu problemów związanych ze szkołą, zatrudnieniem, problemów rodzinnych, mieszkaniowych, prawnych lub innych wynikających z niezaradności po opuszczeniu placówki bądź rodziny zastępczej,
• ubiegania się o świadczenia pieniężne zgodnie z obowiązującym przepisami prawa, a także korzystania z ofert organizacji i instytucji wspierających młodzież wchodzącą w dorosłe życie.
Wychowanek zobowiązany jest do:
• realizacji indywidualnego programu usamodzielnienia, m.in. poprzez: faktyczną naukę w szkole lub na uczelni, uczestnictwo w zajęciach szkolnych, pokonywanie kolejnych jej etapów, dokumentowania tego faktu w formie zaświadczeń, uzyskania wykształcenia zgodnego ze zdolnościami i aspiracjami osoby usamodzielnianej,
• czynienia starań w zakresie podejmowania zatrudnienia, w przypadku nauki w systemie wieczorowym lub zaocznym,
• uczestnictwa w programach lub zajęciach kierowanych do młodzieży mających na celu uzyskanie dodatkowych kwalifikacji lub uzyskania zatrudnienia,
• kontaktu i stałej współpracy z opiekunem usamodzielnienia i pracownikiem socjalnym centrum, mającej na celu życiowe usamodzielnienie np. rozwiązanie trudnych sytuacji życiowych, wyboru szkoły, trudnej sytuacji mieszkaniowej, podjęcia pracy zarobkowej, specjalistycznego wsparcia.
Osoba do kontaktu: Elżbieta Bebel- tel. 76-72-43-542